ترنجبین برای نوزاد، باوری غلط برای درمان زردی - مجله حقوق

خبرنگاران | سرویس مادر و کودک - زردی نوزاد شرایطی است که رنگ پوست و چشم نوزاد به رنگ زرد تغییر پیدا می نماید و زمانی اتفاق می افتد که خون کودک حاوی مقادیر زیادی بیلی روبین، یک رنگدانه زرد رنگ از گلبول های قرمز باشد.

زردی پدیده ای شایع و خوش خیم در میان نوزادان است. آمار ها نشان می دهد که 80% نوزادان نارس و 60% نوزادان رسیده به زردی مبتلا می شوند. نوزادانی که پیش از 38 هفته حاملگی (نوزادان نارس) به جهان می آیند و بعضی از نوزادان که از شیر مادر تغذیه می نمایند، بیش از دیگران دچار زردی می شوند.

زردی نوزاد به این دلیل اتفاق می افتد که کبد نوزاد به اندازه کافی بالغ نیست که بیلی روبین را از جریان خون پاکسازی کند. در بعضی موارد یک بیماری زمینه ای ممکن است باعث ایجاد زردی گردد.

درمان زردی نوزاد اغلب ضروری نیست. در مواردی که زردی احتیاج به درمان دارد، معمولا به درمان های غیر تهاجمی پاسخ می دهد. اگر چه در موارد نادر، سطح بالای بیلی روبین همراه با زردی شدید نوزاد یا زردی درمان نشده، می تواند باعث آسیب مغزی نوزاد گردد.

نشانه های زردی نوزادان

زرد شدن پوست و سفیدی چشم نشانه ای از زردی نوزاد است که معمولا بین روز دوم و چهارم پس از تولد ظاهر می گردد.

برای آنالیز زردی نوزاد، به آرامی روی پیشانی یا بینی کودک را با انگشت فشار دهید. اگر پوست به نظر شما زرد رنگ شد، محتمل است که کودک شما زردی خفیف داشته باشد. اگر کودک شما زردی نداشته باشد، رنگ پوست باید یک لحظه کمی کمرنگ تر از رنگ طبیعی آن گردد. این تست را در نور مناسب، ترجیحا در روشنایی روز انجام دهید.

زمان مراجعه به پزشک جهت تشخیص زردی نوزاد

بیشتر بیمارستان ها نوزادان را قبل از ترخیص معاینه می نمایند. معمولا نوزادان در بیمارستان هر 8 تا 12 ساعت مورد آزمایش زردی قرار می گیرند. کودک شما باید در روز های سوم و هفتم تولد برای تشخیص زردی معاینه گردد، زیرا سطح بیلی روبین در این زمان به اوج خود می رسد. اگر کودک شما زودتر از 72 ساعت پس از تولد از بیمارستان ترخیص شد، قرار دیدار با پزشک برای آنالیز زردی را دو روز پس از ترخیص قرار دهید.

علایم زیر نشانگر زردی شدید و یا عوارض ناشی از بیلی روبین اضافی در بدن است. در صورت مشاهده این علایم با پزشک خود تماس بگیرید:

• پوست نوزاد زرد تر شده است.
• پوست شکم، بازو ها یا پا ها زرد رنگ شده است.
• سفیدی چشم نوزاد زرد است.
• نوزاد بی توجه و یا بیمار به نظر می رسد و بیدار کردن او از خواب سخت است.
• نوزاد وزن اضافه نکرده و خوب غذا نمی خورد.
• گریه های گوشخراش می نماید.
• علائم و نشانه های دیگری دارد که نگران نماینده است.
• زردی بیش از سه هفته طول کشیده است.

درمان زردی با ترنجبین برای نوزاد

بعضی والدین به محض مشاهده زردی نوزاد به پزشک معالج مراجعه می نمایند و درمان های پزشک را پی می گیرند. اما بعضی دیگر برای درمان نوزاد متوسل به درمان های سنتی و استفاده از موادی مانند خاکشیر، شیرخشت و ترنجبین می شوند.

ترنجبین یا Mann نوعی ماده قندی است که در اثر فعالیت حشره ای سخت بال به نام لارینوس به صورت قطرات شبنم روی گیاه حاج یا خارشتر یا خاربز ظاهر می گردد. ترنجبین از همان ابتدای ترشح خود که به تدریج روی ساقه گیاه روی هم انباشته می گردد، بنا به مزه شیرین و خاصیت مغذی اش، انواع حشرات، قارچ ها و شته ها را به سوی خود جذب می نماید و وقتی انواعی از این موجودات ریز و درشت روی آن چسبیدند، قادر به فرار نبوده و پیکر آلوده آنان در درون این ترشحات صمغی شکل مدفون می گردد.

در فرهنگ ایرانیان، خصوصا در استان لرستان، از ترنجبین برای نوزاد به عنوان کاهنده زردی استفاده می گردد. اما پژوهش های علمی نشان داده است که مصرف ترنجین برای نوزاد زردی را درمان نمی نماید؛ و اگر علت زردی نوزاد مشکلاتی مانند همولیز، عفونت، عدم تغذیه و یا تغذیه از شیر مادر باشد، استفاده غیر بهداشتی از دارو های گیاهی، سلامت نوزاد را به خطر می اندازد.

پژوهش دیگری نیز نشان داده است که مصرف ترنجبین برای نوزاد نه تنها باعث کاهش میزان بیلی روبین نمی گردد، بلکه زمان مراجعه والدین جهت زردی را به تاخیر می اندازد، تعداد دفعات ادرار و تغذیه کم می گردد، رفلکس جهش شیر به تاخیر می افتد و بی قراری نوزاد بیشتر می گردد.

درمان زردی نوزادن

به طور معمول، درمان زردی خفیف در نوزادان لازم نیست، زیرا در عرض 2 هفته، بیماری خود به خود از بین می رود. اگر نوزاد مبتلا به زردی شدید باشد، ممکن است لازم باشد در بیمارستان بستری گردد تا سطح بیلی روبین در جریان خون پایین بیاید. در مواردی که شدت زردی کمتر است، درمان در خانه نتیجه بخش است.

درمان زردی نوزادان شامل موارد زیر است:

1. فتوتراپی (نور درمانی) - درمان با پرتو های نور. نوزاد در زیر نور مخصوص، که با یک سپر پلاستیکی برای فیلتر کردن نور ماوراء بنفش پوشش داده شده، قرار داده می گردد. نور سبب تغییر ساختار مولکول های بیلی روبین می گردد تا دفع آن ها آسان تر گردد.

2. تعویض خون - خون نوزاد به طور مرتب با خون اهدایی تعویض می گردد. این روش تنها در صورتی انجام می گردد که فتوتراپی کار نکند. نوزاد در این شرایط احتیاج به بستری در بخش مراقبت های ویژه (NICU) دارد.

3. ایمونو گلوبولین داخل وریدی (IVIG) - در کنار درمان زردی با فتوتراپی (نور درمانی) برای نوزادانی که ناسازگاری Rh یا ABO دارند این روش بکار می رود.

بهتر است پدر و مادر با مشاهده اولین نشانه های زردی در نوزاد به پزشک مراجعه و درمان های مورد نظر او را انجام دهند.

برگرفته از: mayoclinic و فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی لرستان/ شماره 22/ اثر ترنجبین خوراکی بر کاهش زردی فیزیولوژیک نوزادان