فراهم نمودن محیط مناسب برای بیمار
به گزارش مجله حقوق، نظافت بدن و لباس بیمار یکی از نیازهای لازم است. بنابراین، در صورتی که استحمام موجب تشدید بیماری بیمار نشود و ضرری بر او وارد نسازد، نباید او را از این موهبت آرام بخش محروم ساخت.
مراعات امور بهداشتی از اصول اولیه برخورد با بیمار و پرستاری از اوست. تاکید و توصیه های اسلام درباره مسأله نظافت و بهداشت و سلامت محیط زیست بر کسی پوشیده نیست؛ تا آن جا که نظافت را جزئی از ایمان دانسته و انسان آلوده و کثیف را مورد خشم خدا شمرده است. حساسیت بیمار از نظر جسمی و روحی، امر نظافت و بهداشت را برای او لازمتر و ضروریتر میکند.
محیطی پاک و زیبا
محیطی که در آن زندگی میکنیم از دید پیشوایان دین، باید محیطی زیبا، سرسبز، و دارای هوایی لطیف و پاکیزه و آبی گوارا باشد. و طبیعتا بیماران با توجه به نیازشان - در این امور از اولویت افزونی برخوردار هستند. چرا که سرسبزی و زیبایی محیطی که بیمار در آن به سر می برد برای او نشاط انگیز، روح بخش و جان افزا خواهد بود.بر این مبنا محیطی که بیمار در آن به سر می برد . خانه یا بیمارستان - باید راحت، آرام، سرسبز و زیبا، نظیف و بهداشتی، و عاری از هر گونه آلودگی باشد و از آب و هوایی لطیف و پاکیزه برخوردار بوده تا موجب دلتنگی بیمار نشود و آرامش و آسایش خاطر او فراهم شود و به بهبود و سلامت او سرعت بخشد. بعضی از این زمینه ها را حتی می توان با قراردادن تخت و صندلی بیمار در کنار پنجره و تمیز و مرتب کردن اتاق و تخت او و قرار دادن شاخه های گل در کنارش، تا حدودی عملی ساخت.
خواب و استراحت
خواب و استراحت کافی برای بیمار از اموری است که برای سلامت او ارزش حیاتی دارد. بنابراین فراهم کردن محیطی مناسب که بیمار بتواند در آن به راحتی و دور از جار و جنجال و سر و صدا استراحت نموده و بخوابد، یکی از امور مهم پرستاری است. بنابر آنچه در روایات آمده است، بیمار در حال بیماری سرشار از رحمت خداوندی و کرامت پروردگار است و بیماری برای او موجب تزکیۂ نفس و پاکی از گناهان است. بر این اساس، محیطی که بیمار در آن به سر می برد، باید عاری از هر چه موجب ناخشنودی خداوند و محرومیت از رحمت و بخشش اوست باشد، و تناسب تام و تمام با آنچه در روایات پیرامون درجات قرب و رحمت و غفران خداوند نسبت به بیمار و خدمتگزاران او و عیادت کنندگان از او آمده است داشته باشد.نظافت بدن و لباس
نظافت بدن و لباس بیمار یکی دیگر از نیازهای ضروری اوست. بنابراین، در صورتی که استحمام موجب تشدید بیماری بیمار نشود و ضرری بر او وارد نسازد، نباید او را از این موهبت آرام بخش محروم ساخت. مضر بودن استحمام و شستشو برای بعضی از اعضای بدن، نباید مانع تمیز نگاه داشتن دیگر اعضای بدن شود. امیر مؤمنان علیه السلام ضمن توصیه به نظافت بدن و لباس، نظافت لباس را موجب رفع شدن حزن و اندوه و به دست آوردن نشاط و شادابی می داند و مراقبت های بهداشتی و نظافت فردی را بر همه افراد لازم دانسته و انسان بی اعتنا به نظافت را مورد خشم خداوند می شمارد. از این رو بی اعتنایی به امر نظافت و پاکیزگی بدن و لباس بیماری که مورد توجه خداوند است، دور از شأن پرستار متعهد و دلسوز خواهد بود.از جمله مواردی است که پرستار باید به آن توجه کافی داشته باشد، چون بیشتر بیماری ها، بیمار را بستری و بی حرکت می نماید. خطرهای ناشی از بی حرکتی ایجاب می نماید که پرستار در مراقبت های خود ضمن مراعات حال بیمار او را از حرکات ورزشی بهره مند سازد. معمولا بیمار از نظر روانی از بی حرکتی و عدم فعالیت رنج می برد، چون طبیعت انسان میل به سرپایی، فعالیت، حرکت و کار دارد. زمانی که بیماری جانباز و معلول به دلیل بیماری یا نقص عضو از این فعالیت ها طبیعی محروم باشد، مسلما از نظر روانی و روحی نیز در رنج است. بنابراین برای حفظ سلامت و روان بیمار باید او را به فعالیت کردن تا سر حد امکان تشویق کرد؛ که این امر شامل کمک دادن به بیمار برای بازیابی استقلال خود همچون افراد سالم است.
جسم بیمار نیز از عدم فعالیت رنج می برد. دستگاه عضلانی - استخوانی صدمه می بیند و ضعف عضلات به دلیل بی حرکتی به سرعت عارض می شود و آثار سوئی باقی می گذارد. به این خاطر بیماری که خود قادر به حرکت نیست باید به طور مرتب تغییر شرایط داده شود، در عین حال باید در شرایط مناسبی قرار داشته باشد تا از هرگونه صدمه ای حفظ شود.
این نکته را نیز باید توجه داشت که بعضی از حرکت ها نه تنها بیمار را تقویت نمیکند که از توان او میکاهد. در این حال، انرژی و نیرویی که باید در جهت بهبود و بازیافت سلامت بیمار صرف شود، متوجه فعالیت هایی که برای جسم ضعیف او سنگین و طاقت فرساست، خواهد شد؛ و این در غیر بیماری هایی است که حرکت عضله های بدن خود نوعی درمان است، و یا دست کم هیچگونه منافاتی با بهبود بیمار ندارد.
بنابراین در چنین مواقعی باید مانع از این گونه حرکت های بیمار شد و اگر بیمار نیازمند تغییر مکان و رفتن به جایی باشد، باید به گونه ای که دچار رنجش و زحمت نشود او را به محل مورد نظر منتقل ساخت. روایتی از امام جعفر صادق علیه السلام در این باره آمده است که: إن المشى للمریض نکس راه رفتن برای بیمار موجب بازگشت بیماری خواهد شد. و فرمودند: وقتی پدرم بیمار میشدند ایشان را درون پارچه ای می نهادند و برای وضو گرفتن حمل می کردند و این کار برای آن بود که پدرم می فرمود: راه رفتن بیمار، باعث بازگشت بیماری اوست.
منبع: نگرش اسلامی به: فرهنگ پرستاری، اکبر اسدی،صص 63-58، نشر مرکز تحقیقات اسلامی جانبازان، قم، چاپ دوم، 1375
منبع: راسخون