تغییرات اقلیمی چگونه بینایی ما را تهدید می نمایند؟ - مجله حقوق

این موضوع تنها یک بحث نظری یا علمی در آزمایشگاه نیست؛ بلکه واقعیتی است که زندگی افراد را متأثر نموده. زن مزرعه داری در هند، به نام آلکا کامبل (Alka Kamble)، نمونه ای از کسانی است که سال ها بدون محافظت از چشم های خود در برابر نور خورشید کار کرد. وقتی بالاخره در یک کلینیک رایگان معاینه شد، چشم پزشک تشخیص فوری آب مروارید داد؛ حالتی که به طور معمول در سنین بالای 60 سال دیده می گردد، اما در او، زودتر از موعد و احتمالاً به علت قرارگیری مزمن در گرمای شدید و پرتوهای فرابنفش بروز نموده بود.

تأثیر مستقیم گرما بر ساختار پروتئینی عدسی چشم

عدسی چشم انسانی، ساختاری است از پروتئین های شفاف به نام کریستالین (Crystalline Proteins) که باید در تعادل ساختاری کامل باقی بمانند تا شفافیت بینایی حفظ گردد. زمانی که بدن در معرض گرمای شدید قرار می گیرد، مکانیسم های طبیعی دفاعی آن که وظیفه خنثی کردن مولکول های مضر مانند گونه های فعال اکسیژن (Reactive Oxygen Species) را دارند، از کار می افتند. این مولکول های فعال، به پروتئین های عدسی آسیب می زنند، باعث کدر شدن آن می شوند و نهایتاً منجر به تشکیل آب مروارید می گردند.

بر اساس تحقیق دکتر لوسیا اچواریا-لوکاس (Lucía Echevarría-Lucas) در اسپانیا، معین شده که با افزایش هر یک درجه سانتی گراد در دمای میانه سالانه، مقدار بروز آب مروارید 370 مورد به ازای هر 100 هزار نفر افزایش می یابد. این یافته تنها محدود به سالمندان نیست؛ در منطقه های که نیروی کار مزرعه ای بالا است، سن بروز این اختلال به گروه سنی 15 تا 49 سال نیز کاهش یافته است.

پرتو فرابنفش (UV) و نقشش در تسریع بیماری های چشمی

تغییرات اقلیمی نه تنها دما را افزایش داده، بلکه الگوهای جذب و عبور پرتو UV را نیز دگرگون نموده است. در منطقه های مانند کالیفرنیا یا جنوب اسپانیا، کاهش رطوبت هوا باعث می گردد بخار آب کمتری برای جذب اشعه فرابنفش وجود داشته باشد. نتیجه آن، عبور بیشتر UV به سطح زمین است؛ پرتوهایی که نه تنها باعث تحریک پوست می شوند، بلکه در سطح سلولی به DNA سلول های عدسی چشم نیز آسیب وارد می نمایند.

اشعه UV بعلاوه نقش پررنگی در فراوری گونه های فعال اکسیژن دارد؛ همان موادی که در تشکیل کدورت عدسی و تخریب قرنیه دخیل هستند. بنابراین، صرف افزایش دما یا اشعه، در منطقه ها گرم وخشک، عامل مضاعفی برای ابتلا به بیماری های چشمی می گردد.

از التهاب و عفونت تا نابینایی: طیف گسترده پیامدها

آب مروارید تنها بیماری چشم نیست که با تغییرات اقلیمی پیوند خورده است. بر اساس تحقیق سال 2023 در چین روی 60 هزار نفر، معین شد که در روزهایی با دمای بالاتر از 28.7 درجه، احتمال بروز التهاب ملتحمه (Conjunctivitis)، 16 درصد بیشتر از روزهایی با دمای ملایم (حدود 10 درجه) است.

دیگر پیامدها شامل:

• کراتیت (Keratitis): التهاب لایه شفاف بیرونی چشم (قرنیه) که در هوای خشک و پر گردوغبار بیشتر دیده می گردد.
• پتریژیوم (Pterygium): رشد غیرطبیعی بافت صورتی رنگ بر سطح سفید چشم (صلبیه یا Sclera)، که غالباً در منطقه ها ساحلی و گرم دیده می گردد.

عفونت های قارچی و ویروسی: به ویژه در فصول طولانی تر گرده افشانی و رشد قارچ که با گرمایش زمین مرتبط اند.

نقش تغذیه، کمبود منابع و خطرات غیرمستقیم

در بسیاری از منطقه ها درگیر خشکسالی، کمبود فراوری محصولات غذایی باعث کمبود ویتامین ها و عناصر حیاتی مانند ویتامین B12، B9، مس و تیامین (B1) شده. این کمبودها با اختلال در عملکرد عصب بینایی و حتی تحلیل آن همراه است. بعلاوه،

استفاده از منابع آبی ناسالم در دوره های خشکسالی خطر بروز عفونت های چشمی قارچی، انگلی و باکتریایی را به شدت افزایش می دهد.

راه های مقابله: محافظت فردی و تغییرات ساختاری

برای محافظت مؤثر از چشم ها در برابر آسیب های اقلیمی، موارد زیر توصیه می گردد:

• استفاده از کلاه های لبه دار و عینک های ضد UV: این عینک ها تا 38٪ محافظت بیشتری نسبت به نداشتن آن ها ایجاد می نمایند.
• استفاده از لنزهای تماسی حاوی هیدروژل (Hydrogel Contact Lenses) که اکسیژن بیشتری به قرنیه می رسانند و از آسیب UV جلوگیری می نمایند.
• رژیم غذایی غنی از ویتامین های A، C و E و اسید آمینه تریپتوفان (Tryptophan) برای حفظ سلامت بافت چشمی.

  پرهیز از سیگار و الکل که فراوری رادیکال های آزاد را افزایش می دهند.

بعلاوه در سطح جهانی، کاهش گازهای گلخانه ای و کنترل مواد تخریب نماینده لایه اُزون از راهبردهای بلندمدت برای محافظت از بینایی بشر در برابر تغییرات اقلیمی است.

برنامه های ملی، گامی مهم برای جبران شکاف عدالت درمانی

بعضی کشورها گام هایی عملی برای مقابله با بحران برداشته اند. برنامه ملی کنترل نابینایی در هند، با تأمین هزینه جراحی های آب مروارید برای افراد کم عایدی، به بازیابی بینایی صدها هزار نفر یاری نموده است. آلکا کامبل که حالا دوباره می تواند ببیند، می گوید: هیچ وقت فکر نمی کردم فقط کار در مزرعه بتواند چنین آسیبی به چشمانم بزند.