آموزش عملی رایگان برای دانشجویان حقوق، تمرین حقوقی دانشجو در معاضدت قضائی، طرح محرومیت زدایی قضائی چیست؟ - مجله حقوق

اگر علاقمند به دریافت بهترین خدمات مهاجرت دانشجویی به کانادا هستید با ما همراه شوید، با مجری مستقیم ویزای تحصیلی کانادا، با دریافت مشاوره رایگان از مجربترین تیم مهاجرتی کانادا، بهترین مسیر را به سوی مدارو، کالج ها و دانشگاه های کانادا انتخاب کنید.

گروه استان های خبرگزاری خبرنگاران، حسین عقابی؛ مشاغل مرتبط با حقوق نه تنها در ایران بلکه در همه جهان جزء مشاغل خیلی حساس هستند. ضرورت دارد که فعالان هر شاخه ای از حقوق مانند قضاوت و وکالت و یا کسانی که به راه اندازی سردفتری اقدام و اسناد و املاک را تدوین می نمایند و به نوعی مأموران دولتی و معتمد سیستم قضائی هستند، دوره ها و آموزش های عملی ببینند.

به تازگی ایده ایجاد مرکز تحقیقات حقوق و معاضدت قضائی به دلایل بالا و با توجه به ضعف آموزش عملی برای دانشجویان حقوق در سراسر کشور و حساسیت و ضرورت انجام کارورزی برای فارغ التحصیلان حقوق مطرح و در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود راه اندازی شد.

خبرنگار خبرنگاران بر همین اساس با عسل عظیمیان، رئیس مرکز تحقیقات حقوق و معاضدت قضائی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود تبادل نظر نموده است که در ادامه خواهیم خواند.

خبرنگاران: چگونگی و چرایی ایجاد مرکز تحقیقات حقوق و معاضدت قضائی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود را تشریح فرمایید.

عظیمیان: مقدمات راه اندازی مرکز تحقیقات حقوق و معاضدت قضائی ازجمله مکان یابی و تجهیز و تشکیل هسته های علمی سال 96 مهیا شد و در نهایت اخذ مجوز در سال تحصیلی 98-97 از سوی اداره کل پژوهشکده ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی مجوز فعالیت گرفت.

در سرفصل وزارت علوم یک واحد درس کارآموزی در زمره دروس اختیاری رشته حقوق پیش بینی شده است؛ اما عملاً امکان اجرای آن وجود ندارد. چون از طرفی دادگستری اجازه حضور دانشجویان حتی در تعداد کم را نمی دهد تا بتوانند با حضور در جلسات رسیدگی به شکایات از نزدیک با فضای دادگاه ها آشنا شوند؛ بنابراین عملاً واحد کارآموزی منتفی است.

مشابه همین واحد کارآموزی را در گرایش پزشکی می بینم که دانشجویان پزشکی بعد از اینکه دوران آموزشی خود را می گذرانند، می توانند دوره بالینی را شروع نموده و بر بالین بیمار از یک توضیح حال دریافت تا اجرای یک آنژیوکت و موارد پیچیده تر را زیر نظر استاد یا رزیدنت ارشد تمرین نمایند و همه اینها مهارت هایی هستند که با خواندن کتاب به دست نمی آید؛ اما دانشجویان رشته حقوق چنین شانسی را ندارند.

در بهترین دانشگاه های ایران نیز چنین خلئی وجود دارد. به همین دلیل مرکز تحقیقات حقوق و معاضدت قضائی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود راه اندازی شد. بخش نخست این مرکز که حقوقی بوده برای تشویق دانشجویان، استادان و پژوهشگران برای شرکت در آسیب شناسی، بسترسازی، نیازسنجی و اجرای طرح های تحقیقاتی است. برای نمونه دانشجویان می توانند خلأ، آسیب، چالش یا انحرافی را که با آن برخورد کردند، به عنوان کار تحقیقاتی انتخاب نموده و با یاری این مرکز به آن موضوع پرداخته و روحیه تحقیقاتی خود را بالا ببرند.

قسمت دوم این مرکز که معاضدت قضائی است با این ایده تشکیل شده تا دانشجویانی که در ترم های تحصیلی بالاتری در این رشته هستند و مهارت و تسلط کافی به مطالب حقوقی دارند، در وهله نخست به صورت شفاهی به متقاضیان مشاوره حقوقی ارائه دهند.

این کار نوعی تمرین برای دانشجو است که وقتی کسی به او مراجعه می نماید، مجبور می گردد عملیاتی تر مطالعه کند و اینکه از نزدیک قرارداد را می بیند و با مهارت تنظیم قرارداد آشنا می گردد. خلأهایی در قرارداد وجود دارد که در کتاب نیست؛ بلکه وقتی در عمل شخصی به او مراجعه می نماید با آن روبرو شده و آشنا می گردد و به نوعی فرصت آموزش عملی به صورت رایگان برای دانشجو فراهم می گردد.

این اقدام منفعت دوجانبه دارد؛ زیرا هم مراجعه نماینده که از مردم عادی و بعضاً غیر بهره مند بوده و مشاوره حقوقی رایگان می گیرد و هم دانشجو به این واسطه کارآزموده شده و به نوعی آموزش عملی به صورت رایگان برای دانشجو است.

با این کار به مرور وقتی دانشجو می بیند که مهارت دارد، دادخواست می نویسد، شکوائیه و اظهارنامه تنظیم نموده و آموخته هایش را کتبی می نماید. در این روش دانشجو متوجه می گردد با استفاده از آموخته های خود کلمات مناسبی پیدا کند و به صورت کتبی ارائه دهد تا بار حقوقی داشته باشد و همه این مهارت ها مستلزم این است که جایی کار کند.

این مرکز با ایجاد این فرصت برای دانشجو باعث می گردد قبل از اینکه دانشجو ابتدا آزمون دهد، وکیل گردد و بعد بخواهد خطاهایش را در نخستین پرونده ببیند که می تواند اثر منفی زیادی در زندگی حرفه ای او بگذارد و به نوعی نخستین پرونده، آخرین پرونده او گردد، با انجام پرونده های ساده، خطاها و شیوه های برخورد با آنها را یاد گرفته و با تجربه کافی ادامه تحصیل دهد.

خبرنگاران: چه مأموریت یا مأموریت هایی برای این مرکز تعریف شده و آیا اکنون در انجام مأموریت ها فعال است؟

عظیمیان: در قسمت تحقیقاتی مرکز، کارهای تحقیقاتی و پروژه های پژوهشی مدنظر بوده و با اینکه از زمان اخذ مجوز، محدودیت های حضوری کرونا را پیش رو داشتیم؛ ولی توانستیم مجوز طرح های تحقیقاتی برون دانشگاهی را با شهرداری، سازمان زندان ها و شورای سیاست گذاری شهرستان شاهرود داشته باشیم.

این پروژه های تحقیقاتی با هدف آسیب شناسی و تأثیرگذاری بر سیاست گذاری های سازمان های مزبور طرح ریزی شده است. برای نمونه در طرح های مرتبط با شورای سیاست گذاری شهرستان، مهم ترین دغدغه آسیب شناسی اجتماعی و مکانیسم های کاهشی آن به جد مورد تأکید امام آدینه قرار داشت که محور طرح مرکز قرار گرفته است.

علاوه بر این در راستای هدف کسب درآمد غیرشهریه ای برای دانشگاه در این قراردادها و تفاهم نامه ها، اخذ منابع اقتصادی هم برای دانشگاه مدنظر بود.

یک سری از اقداماتی که در راستای اهداف مرکز تحقیقات انجام می دهیم، برگزاری دوره های آموزشی برای متقاضیان امر وکالت یا قضاوت است که کارگاه هایی را در این دوره به صورت حضوری تا قبل از شیوع کرونا برگزار کردیم و گواهینامه های آن برای شرکت نماینده ها صادر شد و قطعاً برای آینده کاری خبرنگارانن و تقویت رزومه می تواند مؤثر باشد.

در دوره کرونا هم به صورت وبینار موضوع آنالیز آزمون وکالت، چالش ها و آموزش های لازم برای دانشجویان را برگزار کردیم که با توجه به محدودیت هایی که کرونا ایجاد کرد، فعلاً در این مرحله متوقف مانده ایم و اگر قرار باشد که این شرایط به طول بینجامد، مجبوریم کارگاه ها و دوره های خود را به صورت مجازی و در قالب وبینار برگزار کنیم.

در قسمت معاضدت هم یکی از اقداماتی که انجام دادیم، طرح محرومیت زدایی قضائی در مناطق ویژه است. به این صورت که در بعضی مناطق محروم تر، نمایندگان ما در روز و ساعت معین در مساجد یا مدارس حضور داشته و به مردم و مراجعان به صورت رایگان مشاوره حقوقی می دهند.

خبرنگاران: صندلی انتها نامه های دانشجویی و طرح های پژوهشی استادان و اعضای هیئت علمی در این مرکز چگونه است؟

عظیمیان: طرح های پژوهشی پیشنهادشده از سوی سازمان ها که به عنوان طرح های برون دانشگاهی است در قالب انتها نامه هم ظرفیت اجرا دارند. در خصوص آسیب شناسی قوانین مرتبط با معادن برای نمونه انتها نامه ای داشتیم که اخیراً دفاع شد که مرتبط با اولویت های پژوهشی سازمان صنعت، معدن و تجارت شاهرود بود.

برای کار در زمینه بین رشته ای در مرکز تحقیقات سه هسته اصلی حقوق کیفری، حقوق خصوصی و حقوق مهندسی مستقر هستند که برای هر کدام از هسته ها، موضوعات متناسب قابل اجراست. به عنوان نمونه در حقوق مهندسی با یاری متخصصان درباره زمینه های مختلف مانند خلأهای قانونی در صنایع و معادن و یا حوادث مرتبط ناشی از احداث بنا موضوعات بین رشته ای را تنظیم نموده و به عنوان پیشنهاد به دانشجویان ارائه می دهیم.

به دلیل اینکه مرکز تحقیقات حقوقی نخستین مرکز تحقیقات در دانشگاه آزاد اسلامی در کشور است؛ بنابراین جای رشد و ارتقای زیادی دارد. در اخذ پروژه های تحقیقاتی موضوع مهم اعتمادسازی بوده و به دلیل اینکه در همان ابتدای راه برای اخذ تحقیقات اولیه یا طرح های ابتدایی این مسئله چالش مهمی است که با رایزنی ها و کوشش ها و برگزاری خستگی ناپذیر جلسات هم اندیشی با ارگان های مختلف هموار می گردد.

به دلیل صندلی علوم انسانی برای اخذ پروژه و توجه غیراولویتی از سوی سازمان ها، دید سنتی و کلاسیک وجود دارد به همین دلیل راه سختی داشته و داریم. برای نمونه در طرح های عمرانی خیلی راحت تر حاضر هستند هزینه های سنگینی بابت یک المان با تاریخ انقضای چندماهه داشته باشند تا در طرح های زیرساختی علوم انسانی که چند نسل می توانند از آثار و تبعات آن استفاده نمایند در حالی که از سازه معماری فقط در یک مناسبت محدود می گردد، استفاده کرد.

خبرنگاران: اقدام جدید و پیش روی این مرکز در چند ماه آینده چیست؟

عظیمیان: به دلیل اینکه آزمون کانون وکلا و آزمون مرکز وکلای قوه قضائیه را پیش رو داریم، نخستین اقدام این مرکز با محور دوره های آمادگی و آشنایی داوطلبان با منابع و نحوه شرکت بهینه در این آزمون هاست. فعلاً با توجه به تاریخ نزدیک این آزمون ها، اولویت روی کلاس های نکته و تست و ... خواهد بود.

بهترین فعالیت و کارهای قابل اجرای این مرکز اقدامات حضوری بود که به دلیل شرایط شیوع کرونا منتفی شده است. در حال انعقاد تفاهم نامه با دادگستری شهرستان بودیم تا اقدام بسیار مؤثر و بی نظیری را انجام دهیم؛ اما همه اینها به تعویق افتاده و بستگی به شرایط کرونا دارد و محتمل است تصمیمات به صورت غیرفیزیکی دنبال گردد.

خبرنگاران: و سخن آخر...

عظیمیان: خواسته ما این است که با توجه به محرومیت هایی که دانشجویان و استادان به لحاظ دسترسی به کتابخانه ها و منابع دست اول و... در شهرستان ها دارند، سازمان مرکزی در این زمینه تسهیلات بیشتری را برای واحدهای دانشگاهی در نظر بگیرد تا به نوعی شاید از مناسبات اداری کمتر بترسیم و با چابک سازی امور و تسریع اخذ مجوزها و فعالیت ها بتوانیم اقدامات خود را سریع تر انجام دهیم. برای نمونه، گاهی طرح های پیشنهادی در جهت اداری مورد کپی برداری واسطه ها قرار می گیرد که مسلماً برطرف این سوءاستفاده ها و سرقت های علمی، انرژی بر و تنش زاست.

4121/4062/پ